Za sukcesem najbardziej popularnych i rozpoznawalnych zapachów najczęściej stoją osoby, których nazwiska pozostają nieznane szerokiemu gronu odbiorców. Mowa
o perfumiarzach, nie bez powodu nazywanych również architektami zapachu. Tworzenie kompozycji zapachowych przed wiekami należało do zadań nadwornych alchemików, kapłanów i aptekarzy. W czasach rewolucji przemysłowej, gdy m.in. perfumy zaczęto produkować i dystrybuować na masową skalę, zawód perfumiarza zyskał należną renomę, a nazwiska najsławniejszych z nich są powszechnie znane również współcześnie. Obecnie kompozycje zapachowe wykorzystywane są nie tylko do produkowania ekskluzywnych perfum dostępnych jedynie dla nielicznych, lecz znajdują zastosowanie w ogólnodostępnych produktach takich jak wody toaletowe, perfumowane kosmetyki czy świece i woski zapachowe. Perfumiarze najczęściej są absolwentami wyspecjalizowanych szkół zajmujących się ich kształceniem. Adepci sztuki komponowania zapachów muszą przede wszystkim odznaczać się ponadprzeciętną pamięcią, pracowitością oraz wiedzą. Ich rolą jest tworzenie formuł, które oddadzą konkretne emocje. Nie da się tego osiągnąć bez znajomości zarówno naturalnych, jak i syntetycznych olejków zapachowych oraz umiejętności ich rozpoznawania przy pomocy węchu . Ważna jest również zdolność przewidywania, jak dodanie konkretnej nuty zapachowej wpłynie na zmianę tworzonej kompozycji. Sama wiedza to jednak za mało. Dobry perfumiarz musi przede wszystkim odznaczać się wyobraźnią artysty, która umożliwi mu kreowanie nienagannie do siebie pasujących połączeń olejków eterycznych.
Powszechnie wyróżnia się siedem tzw. rodzin zapachów sklasyfikowanych na podstawie ich głównego motywu. Dwiema najpopularniejszymi są bez wątpienia cytrusowa i kwiatowa. Nuty pomarańczy, bergamotki czy neroli, a także róży, białych kwiatów i ylang-ylang znajdziemy zarówno w wodach toaletowych, jak i balsamach do ciała oraz świecach zapachowych. Obie te rodziny występują we wszelkich możliwych kombinacjach i stanowią absolutną podstawę w formułach tworzonych przez perfumiarzy. Aromaty paprociowe zyskały miano oddzielnej rodziny, a znajdujące się wśród nich pelargonia, wetiweria czy mech dębowy mają za zadanie odtworzyć ziemisty, tajemniczy zapach leśnej gęstwiny. Z kolei nuty szyprowe, czyli m.in. czystek ladanowy, paczula, neroli i bergamotka stanowią podstawę wszelkich kombinacji adresowanych do mężczyzn. Rodzina nut drzewnych to przede wszystkim luksusowe drzewo sandałowe, wyrazisty cedr, sosna i lekko gorzka wetiweria. Równie znane są nuty z rodziny orientalnych, czyli bursztyn, cynamon, piżmo i wanilia. Dzięki wyrazistemu aromatowi, nadają one charakteru każdej kompozycji. Z typowo męskimi aromatami kojarzą się nam nuty z rodziny skórzanych. Dym, drzewo i tytoń to wonie, którymi pachniał niejeden prawdziwy dżentelmen znany nam z kart powieści czy filmowych romansów. Również współcześnie to właśnie te aromaty znajdują się przede wszystkim w produktach, których adresatami są klienci płci męskiej.
Stworzenie idealnej kompozycji zapachowej to najczęściej wynik ogromnej wiedzy, pasji oraz doświadczenia. Efekt końcowy przeważnie osiąga się metodą prób i błędów, ponieważ świeca zapachowa na każdym etapie palenia musi pachnieć nienagannie. Wszystkie pojedyncze nuty składające się na symfonię aromatów powinny ze sobą współgrać nie tylko na początku, tuż po jej zapaleniu, ale również pod koniec, dostarczając niepowtarzalnych wrażeń. Świat aromatów terminologię nie bez powodu zaczerpnął z muzyki. Nuty zapachowe, będące odzwierciedleniem olejków, połączone zostają w harmonijny akord i podobnie jak utwór muzyczny, cieszą nas stopniowo ujawniając swą moc.
Zapach stworzony zgodnie ze sztuką rozwija się w trzech fazach. Pierwsze aromaty, które wyczuwamy tuż po rozpaleniu świecy, nazywane są nutami głowy. Najczęściej w górnych akordach odnajdziemy aromaty pobudzające, lekkie i świeże, cytrusowe. Płynnie przechodzą one w tzw. nuty serca, środkowe, które z kolei mają za zadanie wyrównać zapach i wprowadzić harmonię. Tu zwykle mamy do czynienia z typowo kwiatowymi olejkami. Rolą dolnych nut bazowych jest natomiast ustabilizowanie całości zapachu, wzmocnienie go i utrzymanie energii danej kompozycji. Najpopularniejszymi aromatami wykorzystywanymi do stworzenia mocnej podstawy są nuty drzewne i zwierzęce, które o wiele lepiej niż solo, sprawdzą się jako uzupełnienie niepowtarzalnej kombinacji zapachów.
Węch, choć jest jednym z najważniejszych i najbardziej instynktownych zmysłów
w ludzkim organizmie, przez wieki był niedoceniany. Szacuje się, że człowiek posiada ok. 10 milionów komórek węchowych, dzięki czemu odróżnia od siebie blisko
10 tysięcy zapachów. To właśnie receptory węchowe są tym unikatowym miejscem,
w którym nasz układ nerwowy styka się niemal bezpośrednio ze światem zewnętrznym. Wraz z rozwojem nauki dowiedziono, że to powonienie warunkuje szereg naszych zachowań. Zmysły węchu i smaku są ze sobą ściśle powiązane, więc powonienie w sposób bezpośredni reguluje nasze zachowania związane z odżywianiem decydując czy coś nam smakuje, czy też nie. Na podstawie zapachu oceniamy przydatność do spożycia poszczególnych pokarmów szukając charakterystycznej woni sugerującej zepsucie. Nie jest również tajemnicą, że przyjemne zapachy wpływają pozytywnie na poziom naszej kreatywności. Sprawiają, że czujemy się odprężeni i chętniej podejmujemy decyzje zakupowe, co wykorzystują przede wszystkim sklepy znanych sieci. Ostre, gryzące wonie ostrzegają nas przed niebezpieczeństwem i wzbudzają instynktowną czujność, zwiększając szansę przetrwania.
Ponadto wyniki badań dowodzą, że na podstawie zapachu wydzielanego przez ludzkie ciało jesteśmy w stanie ocenić charakter naszego rozmówcy: czy jest skrytym neurotykiem, czy wręcz przeciwnie, ekstrawertykiem otwartym na kontakty towarzyskie. Zapachy wpływają silnie na relacje partnerskie i decydują o odczuwaniu pociągu wobec konkretnej osoby. Każdy człowiek odczuwa jednak zapachy w sposób indywidualny. Co więcej, wrażliwość na poszczególne aromaty zmienia się nie tylko na przestrzeni życia, ale często zależy również od pory dnia oraz naszego samopoczucia. I choć ludzki węch nie jest tak czułym i wysoko rozwiniętym zmysłem jak w przypadku zwierząt, jego rola w naszym codziennym funkcjonowaniu jest nieoceniona.
Węch reguluje nie tylko nasze zachowania, ale przede wszystkim wpływa na emocje. Pamięć węchowa to jeden z fenomenów ludzkiego organizmu. Kształtująca się bez wpływu naszej woli, towarzyszy nam przez całe życie, nie ulegając zniekształceniom. Zapach, który raz rozpoznamy, zostaje przypisany do konkretnego receptora węchowego i zakodowany przez mózg. Poszczególne zapachy już zawsze kojarzone będą z wydarzeniami, którym towarzyszyły i przywołają wspomnienia. To dzięki pamięci węchowej na przykład zapach domowej szarlotki przypomina nam wizyty u ukochanej babci, a gdy otwieramy drzwi wracając do domu, do naszego nosa docierają wszystkie zapachy związane z tym miejscem. Najczęściej to właśnie zapachy i aromaty przywołujące wspomnienia z dzieciństwa wzbudzają w nas najbardziej pozytywne skojarzenia i wpływają najsilniej na odczuwane emocje.
Zmysł węchu jako najbardziej pierwotny, towarzyszy człowiekowi od zawsze. Zauważano nie tylko oczywistą rolę zapachu w sztuce przetrwania, ale także przyjemność, jaka płynęła z obcowania z niektórymi woniami. Paląc zioła oraz drewno pierwsi ludzie poprzez unoszący się nad ogniem aromatyczny dym kontaktowali się z bóstwami. Z naturalnych składników tworzono pierwsze pachnidła pełniące rolę afrodyzjaków, których zadaniem było maskowanie naturalnej woni ludzkiego ciała. Starożytni Rzymianie mieszankami zapachowymi ozdabiali swoje domy, a na średniowiecznych dworach za sprawą alchemików pojawiać zaczęły się pachnące wody, stając się kamieniem węgielnym w rozwoju współczesnego przemysłu perfumiarskiego.
Obecnie kosmetyki zapachowe, perfumy, wody toaletowe, olejki eteryczne i nasączone nimi świece są częścią życia nas wszystkich. Nie wyobrażamy sobie bez nich codzienności. Dzięki ogromnemu wyborowi zarówno my, jak i nasze domy, możemy pachnieć inaczej w zależności od pory roku czy nastroju. Korzystając z rozwoju nauki i coraz większej wiedzy, bardziej świadomie możemy dobierać zapachy, które staną się tłem dla wielu niezapomnianych wspomnień.
Ciekawostki:
Piżmo- Jeden z najdroższych, naturalnych składników używanych w branży perfumeryjnej. Pozyskiwany jest z wydzieliny z gruczołów odbytowych piżmowca. Tak , tak z odbytu! Ten zamieszkujący Azję ssak wydziela substancję, która początkowo nie pachnie zbyt zachęcająco, jednak po wysuszeniu staje się dającym intensywną woń składnikiem, który utrwala inne zapachy i według niektórych pachnie... seksem.
Ambra- Czyli wysuszona wydzielina z przewodu pokarmowego kaszalota! Jednak podczas dryfowania po wodach oceanu, ulega utlenieniu a po wyrzuceniu na brzeg substancja wysycha pod wpływem słońca osiągając wielkość pięści. W wielu krajach stosowanie ambry jest zabronione , ze względu na ochronę kaszalotów. Jako zamiennika ambry używa się zazwyczaj żywicy ladanum otrzymywanej z niektórych gatunków czystków.